Van conditional design tot beeldcultuur: Een introductie bij het werk van Johan Rijpma. Gemaakt voor de alumnidag 2014 van de Radboud Universiteit in Nijmegen
Het elementaire werk van Johan Rijpma Een korte introductie 1. Inleiding Ik ken Johan Rijpma nu een tijdje, ik zag enkele keren een presentatie van zijn films en we hebben een enkele keer samengewerkt. Johan maakt bijzondere korte animatiefilms die onmiddellijke opvielen toen ik ze eerste keer zag – in het archief van Eye, het filmmuseum in Amsterdam. Ze bleven op mijn netvlies hangen. En nu mag ik in het kader van deze presentatie de kunsthistorische context te schetsen waarin het werk van Johan kan worden geplaatst. Het een en ander betekent dat ik het werk van Johan hier niet ga verklaren. Ik ga geen uitleg geven over de betekenis en de manier waarop het werk gemaakt is. Dat zal Johan straks zelf gaan doen. Mijn verhaal zal gaan over de manier waarop dit schijnbaar eenvoudige werk functioneert in de context van een barokke, veelzijdige en complexe beeldcultuur. Zijn films maken deel uit van een artistieke en visuele wereld die volop in beweging is. Het levert een spanningsveld op dat ik inzichtelijk wil maken.
In het voorgesprek gaf Johan aan dat hij zelf vooral schatplichtig is aan Conditional Design. Hij voelt zich thuis bij de experimenten van deze jonge designers en kunstenaars die samenwerken sinds 2008. Luna Maurer, Edo Paulus, Jonathan Puckey en Roel Wouters schreven toen een manifest waarin ze hun manier van werken toelichten. Die tekst is op de dia te zien. Through the influence of the media and technology on our world, our lives are increasingly characterized by speed and constant change. We live in a dynamic, data-driven society that is continually sparking new forms of human interaction and social contexts. Instead of romanticizing the past, we want to adapt our way of working to coincide with these developments, and we want our work to reflect the here and now. We want to embrace the complexity of this landscape, deliver insight into it and show both its beauty and its shortcomings. http://conditionaldesign.org/manifesto/
Conditional Design vertegenwoordigt een interessante stroming. Studio Moniker, opgericht in 2012, waarin de vier genoemde designers samenwerken, maakt websites waaronder die voor sns-reaal. Zij ontwierpen de aankondigingen voor de tentoonstelling van Hito Steyerl, een Oostenrijkse mediakunstenares, in het van Abbe Museum in Eindhoven. En gaven een bijzonder boek uit bij Valiz. Straks komen hun activiteiten nog wat uitgebreider aan de orde. Voor mij – ik kom uit de beeldende kunst, ben criticus, publiciste en tentoonstellingsmaker – begint het verhaal bij de mediakunst, een samenstelling van video-art, kunstfilms en installaties. Ook een context waar het werk van Johan in past – Het bewijs wordt geleverd door de manier waarop zijn werk hier op de universiteit wordt gepresenteerd.
