Stephan Keppel – Soft Curve /Circular Act. Amsterdam 2019 – 2020. Formaat prints 78×114 cm.
Zaterdag 11 januari 2020
Volle maan en verduistering
Den 20. ging Lenz durchs Gebirg. Die Gipfel und hohen Bergflächen im Schnee, die Thäler hinunter graues Gestein, grüne Flächen, Felsen und Tannen. Es war nasskalt, das Wasser rieselte die Felsen hinunter und sprang über den Weg. Die Äste der Tannen hingen schwer herab in die feuchte Luft. Am Himmel zogen graue Wolken, aber Alles so dicht, und dann dampfte der Nebel herauf und strich schwer und feucht durch das Gesträuch, so träg, so plump. Er ging gleichgültig weiter, es lag ihm nicht am Weg, bald auf- bald abwärts. Müdigkeit spürte er keine, nur war es ihm manchmal unangenehm, dass er nicht auf dem Kopf gehen konnte.
De 20ste liep Lenz door de bergen. De bergtoppen en hoogvlaktes besneeuwd, van de dalen naar beneden grijze steen, groene vlaktes, rotsen en dennenbomen. Het was klam en koud, het water stroomde zacht van de rotsen en spetterde over de weg. De takken van de dennenbomen hingen laag in de vochtige lucht. Aan de hemel dreven grijze wolken, maar alles zo dicht, en toen dampte de mist omhoog en streek zwaar en vochtig door de struiken, zo traag, zo plomp. Hij liep onverschillig verder, het kon hem niets schelen die weg, dan omhoog, dan weer omlaag. Hij voelde geen vermoeidheid, maar soms stoorde het hem dat hij niet op z’n kop kon wandelen.
Als ik ’s nachts niet slapen kan, kijk ik soms tv. Dat wil zeggen ik zoek iets op internet, een flauwe Duitse detective of zo. Maar vannacht liep het anders. Met mijn gedachten bij het wandelen en fietsen was ik weer op Lenz gestoten, een kort verhaal van Georg Büchner (1813-1837), een jong gestorven Duitse dichter die een heel klein en zeer indrukwekkend oeuvre achterliet. In Nederland is vooral het verhaal van Woyzeck (Wozzek) bekend omdat het op muziek werd gezet door Alban Berg en verfilmd door Werner Herzog. Lenz is in Duitsland niet minder bekend en niet minder belangrijk; hier wordt voor het eerst een wandeling van iemand met een aanval van schizofrenie beschreven. Bergwandelingen en gekte lijken vanaf dat moment definitief bij elkaar te horen. Ingeborg Bachmann verwijst naar Lenz als zij in 1964 de Büchner-prijs ontvangt, “Konsequent, konsequent”, sagte dann Lenz, und wenn jemand andrer was sprach: “Inkonsequent, inkonsequent.” begint haar rede, Ein Ort fur Zufälle.
Geïnspireerd door die eerste zinnen besluit ik om op Youtube te kijken of Lenz verfilmd is, en ik stuit tot mijn grote genoegen op een bijzondere film van András Szirtes. (Youtube)De filmer heeft de film zelf geplaatst en excuseert zich dat de Engelse ondertiteling bij een deel van de film ontbreekt. Misschien moet je weten van het verhaal om onder de indruk te zijn van de filmbeelden, misschien is de nacht een goed moment om naar een dergelijke film te kijken: een eenzame wandelaar, donker haar, 19e-eeuwse kleren, wijde witte bloes, fluwelen jasje; een grenswacht die “jó napot kívánok” zegt. Mens en berg, boom, steen, water en ‘Das lied der Erde’ van Mahler, soms zuiver, soms verwrongen. Dan vrouw en kinderen. En Route 7.
