Het Provinciehuis van Noord –Holland in Haarlem: het buitenhuis van Lodewijk Napoleon. Op zoek naar de tentoonstelling We’re a happy family  met werk van Joost van den Toorn, David Lindberg en Sam Samiee, zie ik het gebouw voor het eerst. Het is voor een groot deel verpakt in steigers. Zand en staalplaten op de grond voor de deur.

Iemand heeft folders opgehangendie aangeven waar we moeten zijn. Het zijn er heel veel. Je moet de hoek om. We volgen een ambtenaar, een man in een loden jas op de fiets, die weet dat even verderop voor wandelaars (en een enkele fietser) een klinkerpad is aangelegd. Links af en dan zie ik aan mijn rechterhand de Haarlemmerhout en aan mijn linker zijde grote classicistische oprijlanen. Ze maken ieder een prachtige bocht in perfecte symmetrie. Onderaan – we lopen er vlak langs – rusten vier merkwaardig hybride Egyptische leeuwen uit grijze steen gehouwen.
“Ze waarschuwden me,” zal Joost straks zeggen, “dat ik die lanen niet met de auto oprijdt, dan storten ze in. Dat was al vanaf het moment dat het gebouw was neergezet, ook de paarden stortten naar beneden.”

De tentoonstelling is in het kunstpaviljoen, een geheel van kleine gangetjes en zalen, een keukenruimte met prachtige betegelde muren, grijswit geglazuurd en handgemaakt. Met rechtsonder in een hoek een tekening van twee blauwe honden met een dromerig blauw wolkenpatroon op hun vacht. Grote koperen en ijzeren ketels en kranen op plekken waar je ze niet verwacht. En in deze vervreemdende omgeving, eerste de cateraar, dan de kunstwerken: Gouaches en schilderingen op ongeprepareerd linnen van de Iranese Rijksacademie student Sam Samiee, glinsterende kleurrijke wandobjecten – eigenlijk dikke schilderijen – van epoxyhars en pigmenten van de Amerikaan David Lindberg en keramiek van Joost van den Toorn.

Ik ben vertrouwd met de bronzen van Van der  Toorn. Bizarre kleine ensceneringen van gebouwen (met pindawolk), vrienden (man met hond), Hitler op een hakenkruis dat ook als tuinsproeier zou moeten kunnen functioneren. Hier in dit vreemde gebouw van die heel even onderkoning van Nederland, staan op oude meubels het portret van Peter Struycken, een sneeuwman met een enorme oranje wortelneus op kruishoogte – Haantje Pik, en Opa naar een werk van Georg Gross. Het is fijne kleurrijke keramiek. De varkens oogjes van Opa zijn prachtig lichtblauw. De binnenkant van Haantje pik is van goud, met geheimzinnige alchemistische aantekeningen op de bodem. Peter Struycken is jagersgroen en heeft een fijnzinnig mondje met witte tanden. Ik zou trots zijn als ik zo werd afgebeeld. Heel zorgvuldig zoekt Van den Toorn de uiterste randen van het professionele kunstenaarschap op. Dat het om een aangename humoristische opvatting van een misantropisch wereldbeeld gaat, kan je ook aflezen aan de wandborden die hij maakte. Op de ene een verwachtingsvolle afbeelding van Derricks Horst Tappert, op de andere een schaapachtig grijzende volledig Rudy Carel.

zelfportret als kan, Joost van den Toorn

De paviljoengangen volgend kom ik zonder het te merken in een ander tentoonstelling terecht;  Een paar zaaltjes waar met een wat onbeholpen historische expositie. Oude meubels die met witte kunststof overtrokken werden, vormen sokkels voor enkele artefacten. Een vuurvergulde Franse klok, een boek, een tinnen klok met emaillene wijzerplaat van Eisenlöffel. Er achter staat een leeg uniform opgesteld, groen en wit met een lege zwarte driesteek daarboven. Als je door de zalen loopt hoor je plotseling geluiden en wordt een vaag beeld op de betegelde achterwand geprojecteerd.  Het heeft iets gevaarlijks vaags die combinatie van provinciepolitiek, cultuur en ‘nationale’ geschiedenis.  Als het er sjiek uitziet volgen ze het gewoon, toen, en nu nog steeds.

We are a happy Family│Joost van den Toorn, Sam Samiee, David Lindberg │2.4 – 30.5.14│Provinciehuis NH Haarlem