Gisteren even bij de opening van de tentoonstelling van Karin Herwegh (1968) geweest bij Galerie Ra, toch altijd nog de allerbeste sieradengalerie van Nederland. Herwegh exposeert er samen met de veel jongere Patrícia Correia Domingues (1986). Hoewel sieraden niet volledig bij mijn professionele domein behoren, wil ik er wel, kort, aandacht aan besteden, omdat ook hier gelet op de inspiratiebron van beide kunstenaars sprake is van een ontmoeting van verschillende culturen.

Herwegh toont hoofdzakelijk kettingen die uit eenvoudig goedkoop materialen zijn gemaakt, hout, klei, lijm met hier en daar enkele glazen kralen. Zij laat zich inspireren door folkloristische sieraden uit Afrika, Azië en Europa. Domingues zoekt haar inspiratie bij ruwe materialen en geologie. Haar broches bestaan uit simpele rechthoeken, die een uitsnede lijken uit een aardlaag. Zij combineert staal met andere materialen zoals mineralen en edelstenen, of reconstrueert materialen zoals hout en ivoor in staal. De vormen en combinaties herinneren aan aardlagen met bijzondere archeologische en geologische vondsten. Zij voert de spanning op en refereert aan zowel het contrast van de materialen, als het moment waarop de materialen aan elkaar verwant raken: hout en ivoor verstenen, mineralen die hun specifieke vormen aannemen onder hoge druk .
Het is een interessant thema, maar een beperkte visie op sieraden: Waarom draag je een aardlaag kan je je afvragen. Als Domingues hetzelfde zou doen als beeldend kunstenaar, zou de gedachtestroom ruimer zijn. Zou haar werk naast dat van de Deense schilder en beeldhouwer Per Kirkeby komen te staan en naast dat van vele anderen. Nu , zijn het afgebakende blokjes, die dames op hun blouse of jasje dragen. Ook niets mis mee, maar zoals ik al zei, het bevind zich buiten het domein van mijn professionele interesse.

Met het werk van Herwegh is iets anders aan de hand. Ook dit werk is wat het is. Ze maakt rijgt kralen tot kettingen. Die kralen zijn wit als kalk, rood als koraal, bauxiet of kornalijn, zwart als, zwart rubber en zwart glanzend leer. Soms worden de kralen kleine sculpturen van dieren of mensen, maar het kan ook om proppen of frummels gaan. Dat Herwegh kleine sculptuurtjes maakt die als talisman (geluksbrenger) of fetisj functioneren is niet nieuw. In de vitrines van Galerie Ra liggen enkele oudere kettingen die bestaan uit stevige gekleurde koorden waaraan zilveren popjes hangen. Nieuw zijn het formaat, Herwegh werkt veel groter dan voorheen, en het materiaal, geen zilver maar hout. En het lijkt alsof deze wending haar een nieuwe creatieve ruimte verschaft.
Of het nu gaat om de ketting met de grote ronde vormen, die lijken op onderdelen van oude machines, zoals de ronde schijf met gaatjes van een oude telefoonhoorn – Je hield ze tegen je oor en voor je mond, of om de ketting waarvan gebogen eendenkoppen de kralen vormen; Herwegh toont voor het eerst niet alleen het volledig doorgewerkte resultaat, maar ook iets van het maakproces. De gedachten die tot de sieraden leiden. Ze lijkt zich ook meer met de relatie van het sieraad tot lichaam uiteen te zetten. Een relatie die uiteindelijk voert naar het gebruik ervan. Zodoende nemen de betekenissen van haar sieraden toe.

Voor de goede verstaander is duidelijk waar Herwegh haar inspiratie vandaan haalt. Ze laat zich inspireren door sieraden uit andere culturen. Bij de zilveren popjes polijst ze die relatie naar de achtergrond: De zilveren popjes zijn zo sterk gestileerd dat zij iets ander werden. Bij de nieuwe sieraden is de relatie duidelijker te zien. En ook al zou je het omgekeerde kunnen denken, de nieuwe vormen zijn ‘eigener’, dan de oudere.

Karin Herwegh en Patricia Correia Domingues
10 januari t/m 21februari 2015, Galerie Ra, Nes 120 Amsterdam