Hoeveel je moet lijden voor de kunst is me niet altijd helemaal duidelijk. Dag in dag uit alle mogelijke tentoonstellingen en performances afgaan is in ieder geval niet mijn ding. Toch had ik er geen spijt van dat ik afgelopen zondag nadat ik mijn benen, buik- en rugspieren strekte in de sportclub naar Amstelveen ben gefietst. Daar vindt de expositie ‘The Soul in Limbo’ van Jennifer Tee plaats en er zou een performance zijn. Dat wou ik wel zien.

Koud van de wind met verwarde haren wandel ik langs de vitrines en het grote witte podium waarop diverse handgeweven kleden liggen met vreemde, spinnenwebachtige vormen. Kristallijnen vormen worden ze door curator Hilde de Bruin tijdens haar welkomstoespraakje genoemd. Tussen de kleden in regenboogkleuren of diepdonker rood staan keramische vazen en objecten met vreemde geel geglazuurde windsels van klei. Kleden uit verschillende jaren met lange titels die naar hocus-pocus metafysica verwijzen. Naast vloerkleden en vazen spelen kandelaars en kroonluchters een rol. In plaats van kaarsen dragen ze lichtende bollen en cirkels van neon. Waar begin je als je een tentoonstelling bekijkt met werk dat je niet eerder hebt gezien?

Naast het hoofdpodium enkele kleine podia waarop ook doeken en objecten liggen. Een keramische fluit, een variant van die Zuid Amerikaanse fluiten die ooit de markt in Europa overspoelden, maar wel een historische oorsprong hebben. Een doek met een geheimzinnig paringsteken, man en vrouw, geen man, noch vrouw, meer. De geslachten ineen en er ontstaat iets als een verzonnen vruchtbaarheidssymbool. Treffend en schokkend, zoals die arme hermafrodiet die in Fellini’s film Satiricon (1969) door de twee dieven – vrienden – uit het orakel geroofd wordt en dan van dorst en droogte sterft. Satiricon is een vreemde film gebaseerd op een bestaande Romeinse tekst, een van de weinige teksten vol schuttingtaal. Het symbool keert terug op de kaft van een boek in een van de vitrines.

Maar ik drijf af, wat geen toeval is, want Jennifer Tee speelt met referenties. Aan de muren op een houten staketsel enkele zeefdrukken en foto’s, referenties aan het werk ‘Occult Geometry’ en in de vitrines boeken en teksten. ‘Triste Tropique’ van Claude Levi-Strauss, een bijzonder boek omdat hij beschrijft hoe hij oefent in schrijven en onthouden tijdens de lange bootreizen naar Zuid-Amerika, en hij beschrijft hoe veel verschillende Indianenculturen er eigenlijk zijn, rijke en arme, met veel en met weinig gebruiken. Daarnaast ligt ‘Nadja’ van André Breton en daarnaast het ‘Faber Book of Madness’ van Roy Portner, en daarnaast Sigmund Freud. Ik heb geen tijd, helaas, voor een uitgebreide analyse, maar dat komt nog wel. Er zijn te veel zaken die ik uit wil zoeken. Ik koop het boek vormgegeven door Richard Niessen en Margot Fabre waarin een aantal teksten en veel beeld verzameld zijn, en het is grappig hoe ook dit boek in de vitrines ligt, waardoor de beelden zich herhalen.

En dan de Performance ‘Concrete Interior’, een samenwerkingsproject met danseres Miri Lee. Het is fijn om iemand te zien dansen als je zelf net veel bewogen hebt. Ik bewonder de spanning in de spieren van de danseres. Alle bewegingen beheerst en langzaam, iedere vezel geconcentreerd. En ik kijk naar haar tenen die heel secuur van plaats veranderen. In de beschrijving van Hilde de Bruin die aan de performance vooraf gaan vallen woorden als, het eerder genoemde kristallijn, yoga-mat en driedimensionaal: wat ik zien is een ruimtelijk voorstelling waarin de beweging en het lichaam een verlengde worden van de vormen en kleuren op de mat. “Het is een cadeautje,” hoor ik een bezoekster zeggen die waarschijnlijk niet op de hoogte was van de performance, en ze heeft gelijk. Het museum leeft en ademt. Niemand vraagt zich af, waarom. Nergens hoor ik, wat betekent het? Zelfs het ontbreken van muziek stoort niemand. Eerst maakt de danseres zelf zachte, scherp sissende geluiden, dan klinkt wat getrommel als de in fijne witte kleren gestoken danseres een witte boog vasthoud, een vorm die herinnert aan het hier boven beschreven hermafrodiete, vruchtbaarheids, paringssymbool.

Helaas moet  ik de Marcel Proust avond en Valentijns performance ‘The Oracle Club, a reading from Marcel Proust’s Swann’s Way’ laten schieten, die vindt de veertiende februari plaats en is vol. Ik hoop dat ik iemand blij heb gemaakt met mijn gemis. Op de tentoonstelling en de vele referenties kom ik nog terug, want ik heb bijzonder van de performance genoten.

The Soul in Limbo │Jennifer Tee│ 24.11.15 – 06.03.16 │Cobra Museum Amstelveen