Stephan Keppel – Soft Curve /Circular Act. Amsterdam 2019 – 2020. Formaat prints 78 × 114 cm.

Vrijdag 7 februari 2020
volle maan

Heel helder weer. De maan die gisteren wit schitterde aan de blauwe hemel is vandaan afwezig. De dag voor volle maan kan je haar niet zien lees ik op internet. Ik neem deel aan een wandeling vanuit De Appel (Broedplaats Lely), georganiseerd door Arie de Fijter en Rosa te Velde. Hij studeerde architectuur en voor kunstenaar, zij is ontwerpster (design). We wandelen precies door dat stukje stad waar ik graag eens van mijn fiets zou stappen. Ben benieuwd.

De Fijter, lange jongen, sympathiek, zwart jaren tachtig trainingspak aan heeft de vorm bedacht. We wandelen een soort estafette. Hij gaat voorop en bekijkt een foto die de route markeert en wenkt de volgende wandelaar. Het is de bedoeling van alle wandelaars hun voorloper volgen en degene die achter hen aan komt meenemen. Zo bekijken we de buurt.

We beginnen in het trappenhuis van de middelbare school die vlak naast de Cornelis Lelylaan ligt. De school is van locatie en naam verandert. Wat ooit Pascalcollege was, een lyceum, zit nu in de zwart met zilveren doos, een blauwe kooi bovenop, van het Calvijncollege (lyceum, vmbo). De school – ooit ingeklemd tussen de weg en kantoren, werd een broedplaats op een open veld: het culturele gezicht van de buurt, de goede bedoeling van stad en deelgemeente.

Dat trappenhuis, afgekalfd en toch vol luister is op zichzelf al bijzonder. Vier verdiepingen hoog, bedekt met glas biedt het een panorama van de buurt en de autoweg. De Lelylaan, een drukke weg die de buurt in tweeën splijt. Alleen met viaducten en een groot overdekt voetgangersplein ter hoogte van de Johan Huizingalaan zij de twee helften verbonden. (Als bruggen en tunnels voor fauna die over en onder snelwegen lopen.) Het interieur van het trapportaal is bijzonder, vol tussenvloeren, tegels en beton. Ooit zag ik hier een geluidsperformance van een kunstenaar die hier knikkers naar beneden gooide.

Eén voor één gaan de wandelaars nu de trap af naar beneden, De Fijter voorop. We zien een tweede, dan een derde persoon gebogen naar de foto kijken die op een pilaar bij de zebra naar Station Lelylaan vast zit: de situatie bij aanbouw van de plek. Ik volg met enige twijfel. Kan ik wel genieten van de wandeling en oppassen tegelijk? Ik zie ook niet goed in de verte. Toch beheers ik het spel heel snel; Beweging en gedrag.

Eerst de Jaren vijftig huizen die met de kop in het water staan. Rechte sloten parallel aan de wegen. Een voor Amsterdam unieke vorm van beton bouw die bestaat uit een flinke rij flats die besloten wordt door een kleine woontoren (torenflat). Alle gebouwen hebben bij de ingang grote elegante luifels van beton, soms een ornament, en – wat ook grappig is – betonnen raamkozijnen, met meerdere raampjes met de grote van de onderkant van een fles. Een van de mede wandelaars uit Rusland herkent de bouwstijl als constructivistisch. Het is leuk om nu langs het water, vlak langs de gebouwen te lopen. Ik zie nu pas dat er collectieve voorzieningen zijn. Water en gras, en de takken van wilgen en andere bomen, sproeien als een sluier van gesponnen suiker in het natte zonlicht.

De dubbele brug bij de Joh. Huizingalaan onderdoor. Een overdekt plein, een bos van pilaren, vierpotig, op een grijze, donkere stoep. Leeg. Een enkele voetganger maat er gebruik.

Kruipdoor, sluipdoor. Jaren zeventig huisje met blauwe band. Een trap op en af. Voor ons ontvouwt zich een hoge, goedverzorgde wandelstraat die de voorkant van de huizen verbindt. Dan het Koningin  Wilhelminaplein. Geen idee dat het zo heette. Hier liggen verschillende gebouwen uit de vroege jaren 70, die samen met de hoogbouw aan de snelweg het Amsterdam/World Fasion Center vormen.

De ansichtkaart grote foto’s van de route geven een aardig beeld van de oorspronkelijke situatie, modernistische gebouwen, de gevel met Cobra-achtige werk versierd. Nu zijn die gebouwen dicht gekit, met platen voorzien en uitgekleed, nog nét niet goud gespoten zoals het pand naast de GGZ  / tegenover het Wilhelminagasthuisterrein in het centrum: Modernisme wordt klatergoud. Torenflat wordt woontoren: Tegenover de laagbouw in dezelfde straat zijn enerverende bouwactiviteiten gaande, heel hard, heel dichtbij. En omdat het om hoogbouw gaat, nemen de werklui, de mensen van grondverzet en beton, zich niet in acht. Je moet goed opletten wat de vrachtwagens, shovels, kranen et cetera doen.

Verderop – “buiten de ring gebeurt het, Mike Tyson” – wordt ook gebouwd en de weg verlegd. Het hotel functioneert nog en jonge mannen lopen alleen en gezamenlijk naar de achter zand en stenen verborgen ingang van het met glanzende zwarte natuursteen bekleedde hotel.

Soms hoor je een vliegtuig. Het begint als een lage sonore grom die aanzwelt. De zaal van de iconische Aula van het voormalige schoolgebouw trilt als we thee drinken tot slot. Heeft met de stand van de ramen te maken, wordt mij uitgelegd. Die waren veel groter dan gebruikelijk in die tijd. En Route 24.

Neighbourhood walk with Arie de Fijter and Rosa te Velde

EN ROUTE is een experiment waarin herhaling centraal staat. Het is een onderzoek naar de flexibiliteit van taal en de flexibiliteit van de waarneming. Hoe komen schrijven en (voort)bewegen samen als je steeds dezelfde routes neemt? index